C dilində proqramlaşdırma
Ölçü: 3.24 MB
Tarix: 28.12.2016
Səhifə Sayı: 171
Kitabın Dili: Azərbaycan türkcəsi
Format: PDF, DOCX
Müəlliflər: Allahverdiyeva Nailə, Namazov Mənafəddin
Ölçü: 3.24 MB
Tarix: 28.12.2016
Səhifə Sayı: 171
Kitabın Dili: Azərbaycan türkcəsi
Format: PDF, DOCX
Müəlliflər: Allahverdiyeva Nailə, Namazov Mənafəddin
Ön Görüntü
İÇİNDƏKİLƏR:
SADƏ PROQRAMLAR ........................................................................................................................................ 9
PROQRAMLAŞDIRMANIN MAHIYYƏTI............................................................................................................... 9
PROQRAMLARIN HAZIRLAMA MƏRHƏLƏLƏRI................................................................................................ 9
C DILINDƏ SADƏ PROQRAM.............................................................................................................................10
MƏTNIN EKRANA ÇIXARILMASI ........................................................................................................................10
PROQRAMIN YERINƏ YETIRILMƏSI...................................................................................................................11
EKRANIN DAYANDIRILMASI................................................................................................................................11
DƏYİŞƏNLƏR ......................................................................................................................................................13
VERILƏNLƏRIN TIPLƏRI VƏ DƏYIŞƏNLƏR.......................................................................................................13
İKI ƏDƏDIN CƏMININ HESABLANMASI ...........................................................................................................13
CƏBRI IFADƏLƏR................................................................................................................................................15
Cəbri əməliyyatların üstünlük dərəcəsi............................................................................................................16
Mənimsətmə operatorları..................................................................................................................................17
İnkrement və dekrement ...................................................................................................................................17
Cəbri ifadələrin qısa yazılışı................................................................................................................................17
VERILƏNLƏRIN XARICETMƏ FORMATLARI ......................................................................................................18
Tam ədədlər ........................................................................................................................................................18
Həqiqi ədədlər .....................................................................................................................................................18
ŞƏRTİ OPERATORLAR ........................................................................................................................................20
IF – ELSE ŞƏRTI OPERATORU..............................................................................................................................20
MÜRƏKKƏB ŞƏRTLƏR.........................................................................................................................................22
SWITCH OPERATORU (ÇOXVARIANTLI SEÇIM) .................................................................................................23
DÖVRLƏR .............................................................................................................................................................25
DzFOR Dz DÖVR OPERATORU ...........................................................................................................................25
Ədədin kvadratının hesablanması ....................................................................................................................26
DzWHILEdz DÖVR OPERATORU..........................................................................................................................27
DzDO-WHILEdz DÖVR OPERATORU...................................................................................................................28
DÖVRÜN VAXTINDAN TEZ DAYANDIRILMASI....................................................................................................29
SIRALARIN CƏMININ HESABLANMASI ..............................................................................................................30
Sonlu elementdən ibarət cəmlər ......................................................................................................................30
Məhdudlaşdırıcı şərt əsasında sıraların hesablanması...................................................................................31
PROQRAMLARIN DÜZƏNNƏMƏSİ METODLARI ...........................................................................................33
DEV-C++ PROQRAMININ DÜZƏNNƏMƏ VASITƏLƏRI ....................................................................................33
Düzənnəmə nədir? .............................................................................................................................................33
Təqib etmə (ing. traccing) ..................................................................................................................................33
Proqramın bir hissəsinin dayandırılması..........................................................................................................34
DzStep by stepdz yerinə yetirmə.......................................................................................................................34
Dəyişənlərin qiymətlərinə baxış........................................................................................................................35
Proqramın əl ilə icra edilməsi ............................................................................................................................36
Sərhəd qiymətlərinin yoxlanılması....................................................................................................................36
QRAFİKİ REJİM ....................................................................................................................................................38
SADƏ QRAFIKI PROQRAM ..................................................................................................................................38
ŞƏKIL ÇƏKMƏYƏ NECƏ BAŞLAMAQ LAZIMDIR? ............................................................................................38
Nöqtələrin koordinatları.....................................................................................................................................38
Rəng.......................................................................................................................................................................39
Ayrı-ayrı piksellərlə işləmə..................................................................................................................................40
Xətlər ....................................................................................................................................................................40
Düzbucaqlar ........................................................................................................................................................40
Çevrə......................................................................................................................................................................41
İxtiyari oblastın rənglənməsi..............................................................................................................................41
Yazılar ...................................................................................................................................................................41
PROQRAM NÜMUNƏSI.......................................................................................................................................42
PROSEDURALAR ................................................................................................................................................43
PROSEDURALI MƏSƏLƏNIN NÜMUNƏSI ........................................................................................................43
FUNKSİYALAR .....................................................................................................................................................47
FUNKSIYALARIN PROSEDURALARDAN FƏRQI..................................................................................................47
MƏNTIQI FUNKSIYALAR .....................................................................................................................................48
Ədəd sadədir, yoxsa yox? ..................................................................................................................................49
İki qiymət qaytaran funksiyalar.........................................................................................................................49
PROQRAMIN STRUKTURU ...............................................................................................................................51
PROQRAMIN TƏRKIB HISSƏLƏRI.......................................................................................................................51
QLOBAL VƏ LOKAL DƏYIŞƏNLƏR.....................................................................................................................51
PROQRAMIN TƏRTIBATI.....................................................................................................................................52
Funksiyaların və proseduraların tərtibatı.........................................................................................................52
Kənar boşluqlar...................................................................................................................................................54
ANİMASİYA .........................................................................................................................................................55
ANIMASIYA NƏDIR? ............................................................................................................................................55
OBYEKTIN HƏRƏKƏT ETMƏSI...........................................................................................................................55
İlkin təhlil .............................................................................................................................................................55
Klaviatura ilə işləmə............................................................................................................................................56
İSTIQAMƏT DÜYMƏLƏRI VASITƏSI ILƏ IDARƏETMƏ ....................................................................................57
Sadə proqram .....................................................................................................................................................58
Fasiləsiz hərəkət .................................................................................................................................................59
TƏSADÜFİ VƏ PSEVDO TƏSADÜFİ ƏDƏDLƏR ...............................................................................................60
TƏSADÜFI ƏDƏDLƏR NƏDIR? ..........................................................................................................................60
TƏSADÜFI ƏDƏDLƏRIN PAYLANMASI.............................................................................................................60
TƏSADÜFI ƏDƏDLƏRLƏ IŞLƏYƏN FUNKSIYALAR..........................................................................................61
VERILMIŞ INTERVALDA TƏSADÜFI ƏDƏDLƏRIN ALINMASI ..........................................................................61
EKRANDA QARIN YAĞMASI................................................................................................................................62
MASSİVLƏR ........................................................................................................................................................64
ƏSAS ANLAYIŞLAR ..............................................................................................................................................64
Massiv nədir? ......................................................................................................................................................64
Massivin elanı.......................................................................................................................................................64
Massivin elementinə müraciət ..........................................................................................................................65
MASSIVLƏRIN DAXIL EDILMƏSI VƏ XARIC EDILMƏSI .....................................................................................65
MASSIVIN TƏSADÜFI ƏDƏDLƏRLƏ DOLDURULMASI ....................................................................................67
MƏTN FAYLLARLA IŞLƏMƏ ................................................................................................................................68
Proqramdan fayllara necə müraciət etmək olar .............................................................................................68
Müəyyən ölçülü massivlər ..................................................................................................................................70
Qeyri müəyyən ölçülü massivlər ........................................................................................................................71
BINAR FAYLLARLA IŞLƏMƏ..................................................................................................................................72
MASSIVDƏ SADƏ AXTARIŞ ..................................................................................................................................74
Verilmiş elementin axtarışı .................................................................................................................................74
Müəyyən şərtə uyğun elementlərin axtarışı.....................................................................................................75
Verilmiş şərt əsasında massivin yaradılması....................................................................................................75
Minimal element .................................................................................................................................................76
MASSIV ELEMENTLƏRININ YERDƏYIŞMƏSI.......................................................................................................77
Yerdəyişmə ...........................................................................................................................................................77
Inversiya ................................................................................................................................................................78
Dövrlü sürüşdürmə .............................................................................................................................................78
MASSIVLƏRIN ÇEŞIDLƏNMƏSI ..........................................................................................................................79
Hava qabarcığı üsulu............................................................................................................................................79
Minimal elementin seçilməsi üsulu ...................................................................................................................80
MASSIVDƏ BINAR AXTARIŞI ................................................................................................................................81
PROSEDURALARDA VƏ FUNKSIYALARDA MASSIVLƏRIN ISTIFADƏSI ............................................................82
SİMVOLLAR SƏTİRLƏRİ .....................................................................................................................................84
SIMVOL SƏTRI NƏDIR? .......................................................................................................................................84
Sətirlərin elanı və başlanğıc qiymətlərin verilməsi..........................................................................................84
STANDART DAXILETMƏ VƏ XARICETMƏ ..........................................................................................................85
FAYLLARLA IŞLƏMƏ.............................................................................................................................................86
SƏTIRLƏRLƏ IŞLƏYƏN FUNKSIYALAR...............................................................................................................88
Sətrin uzunluğu – strlen .....................................................................................................................................88
Sətirlərin müqayisəsi – strcmp ..........................................................................................................................89
Sətirlərin kopyalanması - strcpy ........................................................................................................................91
Sətirlərin birləşdirilməsi - strcat ........................................................................................................................92
Sətirlərdə axtarış..................................................................................................................................................95
Sətirlərin formatlanması.....................................................................................................................................97
Sətirdən daxiletmə ..............................................................................................................................................97
FUNKSIYA VƏ PROSEDURALARDA SƏTIRLƏR...................................................................................................98
MATRİSLƏR (İKİ ÖLÇÜLÜ MASSİVLƏRİ) .......................................................................................................100
MATRISA NƏDIR? ..............................................................................................................................................100
MATRISALARIN ELANI........................................................................................................................................101
Elementlərin başlanğıc qiymətləri...................................................................................................................101
Matrisaların yaddaşda yerləşməsi...................................................................................................................101
STANDART DAXILETMƏ VƏ XARICETMƏ ........................................................................................................101
Klaviaturadan daxiletmə ..................................................................................................................................101
Təsadüfi ədədlərlə tamamlama ......................................................................................................................102
Ekrana xaricetmə ..............................................................................................................................................102
FAYLLARLA IŞLƏMƏ...........................................................................................................................................103
Mətn faylları .......................................................................................................................................................103
Binar fayllar ........................................................................................................................................................103
MATRISALARLA IŞLƏMƏK ÜÇÜN ALQORITMLƏR...........................................................................................104
Matrisanın minimal elementinin təyini ...........................................................................................................104
Ayrı-ayrı elementlərlə iş.....................................................................................................................................105
Sətirlərin və sütunların yerdəyişməsi..............................................................................................................106
İkiölçülü matrisanın birölçülü massivə çevrilməsi..........................................................................................106
SİMVOL SƏTİRLƏRİNİN MASSİVLƏRİ ............................................................................................................107
İkiölçülü simvol massivlərinin elanı və inisializasiyası ...................................................................................107
Daxiletmə və xaricetmə.....................................................................................................................................107
Çeşidləmə............................................................................................................................................................108
YADDAŞIN İDARƏEDİLMƏSİ ...........................................................................................................................109
GÖSTƏRICILƏR...................................................................................................................................................109
YADDAŞIN DINAMIK AYRILMASI ......................................................................................................................110
Yaddaşın ayrılmasında yaranan səhvlər .........................................................................................................111
MATRISA ÜÇÜN YADDAŞIN AYRILMASI ...........................................................................................................112
Ölçüsü məlum olan sətir ..................................................................................................................................112
Ölçüsü məlum olmayan sətirlər ......................................................................................................................113
REKURSİYA ........................................................................................................................................................114
REKURSIYA NƏDIR? ...........................................................................................................................................114
Rekursiv obyektlər ............................................................................................................................................114
Rekursiv prosedura və funksiyalar...................................................................................................................114
Dolayısı rekursiya...............................................................................................................................................115
SONSUZ REKURSIYA...........................................................................................................................................115
REKURSIYADAN NƏ VAXT ISTIFADƏ ETMƏK LAZIM DEYIL............................................................................116
REKURSIYALI AXTARIŞ .......................................................................................................................................117
REKURSIYALI FIQURLAR.....................................................................................................................................118
Pifaqor ağacı ......................................................................................................................................................119
STRUKTURLAR ..................................................................................................................................................120
STRUKTUR NƏDIR? ............................................................................................................................................120
ELAN VƏ INISIALIZASIYA....................................................................................................................................120
STRUKTUR SAHƏLƏRI ILƏ IŞ ............................................................................................................................121
Adla müraciət .....................................................................................................................................................121
Ünvanla müraciət ..............................................................................................................................................121
DAXILETMƏ VƏ XARICETMƏ ............................................................................................................................121
Element-element daxiletmə və xaricetmə......................................................................................................121
Binar faylla işləmə..............................................................................................................................................122
KOPYALAMA........................................................................................................................................................122
STRUKTURLARIN MASSIVLƏRI...........................................................................................................................123
YADDAŞIN DINAMIK AYRILMASI .......................................................................................................................124
STRUKTURLARIN PROSEDURA PARAMETRLƏRINDƏ ISTIFADƏ EDILMƏSI..................................................125
Parametrlərin qiymətlərinin ötürülməsi..........................................................................................................125
Parametrlərin istinadla ötürülməsi .................................................................................................................126
Parametrlərin ünvanla ötürülməsi...................................................................................................................126
AÇAR ƏSASINDA ÇEŞIDLƏMƏ ..........................................................................................................................126
PROQRAMLARIN LAYİHƏLƏNDİRİLMƏSİ ....................................................................................................128
PROQRAMLARIN LAYIHƏLƏNDIRMƏ MƏRHƏLƏLƏRI..................................................................................128
Məsələnin qoyuluşu...........................................................................................................................................128
Verilənlər modelinin yaradılması......................................................................................................................128
Alqoritmin hazırlanması.....................................................................................................................................128
Proqramın hazırlanması.....................................................................................................................................129
Proqramın düzənnəməsi...................................................................................................................................129
Sənədlərin hazırlanması....................................................................................................................................129
Proqramın sınaqdan keçirilməsi.......................................................................................................................129
Müşayiət etmə.....................................................................................................................................................130
AŞAĞIDAN YUXARIYA DOĞRUdz PROQRAMLAŞDIRMA .................................................................................130
STRUKTUR PROQRAMLAŞDIRMA .....................................................................................................................130
DzYuxarıdan aşağıya doğrudz proqramlaşdırma...........................................................................................130
Struktur proqramlaşdırmanın məqsədi...........................................................................................................131
Struktur proqramlaşdırmanın prinsipləri........................................................................................................131
Strukturlu proqramlar .......................................................................................................................................131
QRAFİKLƏRİN ÇƏKİLMƏSİ ...............................................................................................................................133
PROQRAMIN STRUKTURU..................................................................................................................................133
Proqramın tərtibatı.............................................................................................................................................134
FUNKSIYALARIN YAZILIŞ QAYDALARI ...............................................................................................................135
Birbaşa yazılmış funksiyalar .............................................................................................................................135
Qeyri aşkar funksiya...........................................................................................................................................135
Polyar koordinatlarla verilmiş funksiyalar.......................................................................................................136
Parametrik şəkildə verilmiş funksiyalar...........................................................................................................136
Koordinatların çevrilməsi...................................................................................................................................137
KOORDINAT SISTEMI .........................................................................................................................................137
Koordinat sisteminin təsviri ..............................................................................................................................137
Miqyas və koordinatların çevrilməsi.................................................................................................................138
Koordinat oxları..................................................................................................................................................139
QRAFIKLƏRIN ÇƏKILMƏSI ...............................................................................................................................140
Standart üsul.......................................................................................................................................................140
Polyar koordinatlarla verilmiş funksiyalar.......................................................................................................142
Parametrik şəkildə verilmiş funksiyalar...........................................................................................................142
KƏSIŞMƏ NÖQTƏLƏRIN TƏYIN EDILMƏSI ....................................................................................................143
Birbaşa izafə seçim üsulu..................................................................................................................................143
Dixotomiya üsulu................................................................................................................................................143
Polyar koordinatlarla verilmiş funksiyalar.......................................................................................................145
Parametrik şəkildə verilmiş funksiyalar...........................................................................................................147
Ümumi hal ..........................................................................................................................................................147
Şaquli xətlə kəsişmə...........................................................................................................................................148
QAPALI OBLASTIN ŞTRIXLƏNMƏSI ..................................................................................................................148
QAPALI OBLASTIN SAHƏSI.................................................................................................................................150
Ümumi yanaşma ................................................................................................................................................150
Düzbucaqlar üsulu..............................................................................................................................................150
Trapesiyalar üsulu ..............................................................................................................................................151
Monte-Karlo üsulu..............................................................................................................................................152
ƏDƏDİ ÜSULLAR ...............................................................................................................................................155
TAM ƏDƏDLI ALQORITMLƏR............................................................................................................................155
Evklid alqoritmi (I) ..............................................................................................................................................155
Evklid alqoritmi (II) .............................................................................................................................................155
Ən kiçik ortaq bölünən ......................................................................................................................................156
Eratosfen xəlbiri .................................................................................................................................................156
ÇOXMƏRTƏBƏLI TAM ƏDƏDLƏR.....................................................................................................................157
100! hesablanması .............................................................................................................................................158
ÇOXHƏDLILƏR....................................................................................................................................................159
Qorner sxemi .....................................................................................................................................................159
ARDICILLIQLAR VƏ SIRALAR..............................................................................................................................160
Ardıcıllıqlar ..........................................................................................................................................................160
Rekurent ardıcıllıqlar .........................................................................................................................................161
Oxşar məsələlər .................................................................................................................................................162
Sıralar....................................................................................................................................................................162
Funksiyaların hesablanması..............................................................................................................................163
TƏNLIKLƏRIN ƏDƏDI HƏLLI.............................................................................................................................164
Xordalar üsulu ....................................................................................................................................................165
Nyuton üsulu (toxunanlar üsulu) .....................................................................................................................166
İterasiyalar üsulu ................................................................................................................................................167
Funksiyanın parametr əvəzi istifadəsi..............................................................................................................168
MÜƏYYƏN INTEQRALLARIN HESABLANMASI .................................................................................................169
ƏYRININ UZUNLUĞUNUN HESABLANMASI.....................................................................................................170
SADƏ PROQRAMLAR ........................................................................................................................................ 9
PROQRAMLAŞDIRMANIN MAHIYYƏTI............................................................................................................... 9
PROQRAMLARIN HAZIRLAMA MƏRHƏLƏLƏRI................................................................................................ 9
C DILINDƏ SADƏ PROQRAM.............................................................................................................................10
MƏTNIN EKRANA ÇIXARILMASI ........................................................................................................................10
PROQRAMIN YERINƏ YETIRILMƏSI...................................................................................................................11
EKRANIN DAYANDIRILMASI................................................................................................................................11
DƏYİŞƏNLƏR ......................................................................................................................................................13
VERILƏNLƏRIN TIPLƏRI VƏ DƏYIŞƏNLƏR.......................................................................................................13
İKI ƏDƏDIN CƏMININ HESABLANMASI ...........................................................................................................13
CƏBRI IFADƏLƏR................................................................................................................................................15
Cəbri əməliyyatların üstünlük dərəcəsi............................................................................................................16
Mənimsətmə operatorları..................................................................................................................................17
İnkrement və dekrement ...................................................................................................................................17
Cəbri ifadələrin qısa yazılışı................................................................................................................................17
VERILƏNLƏRIN XARICETMƏ FORMATLARI ......................................................................................................18
Tam ədədlər ........................................................................................................................................................18
Həqiqi ədədlər .....................................................................................................................................................18
ŞƏRTİ OPERATORLAR ........................................................................................................................................20
IF – ELSE ŞƏRTI OPERATORU..............................................................................................................................20
MÜRƏKKƏB ŞƏRTLƏR.........................................................................................................................................22
SWITCH OPERATORU (ÇOXVARIANTLI SEÇIM) .................................................................................................23
DÖVRLƏR .............................................................................................................................................................25
DzFOR Dz DÖVR OPERATORU ...........................................................................................................................25
Ədədin kvadratının hesablanması ....................................................................................................................26
DzWHILEdz DÖVR OPERATORU..........................................................................................................................27
DzDO-WHILEdz DÖVR OPERATORU...................................................................................................................28
DÖVRÜN VAXTINDAN TEZ DAYANDIRILMASI....................................................................................................29
SIRALARIN CƏMININ HESABLANMASI ..............................................................................................................30
Sonlu elementdən ibarət cəmlər ......................................................................................................................30
Məhdudlaşdırıcı şərt əsasında sıraların hesablanması...................................................................................31
PROQRAMLARIN DÜZƏNNƏMƏSİ METODLARI ...........................................................................................33
DEV-C++ PROQRAMININ DÜZƏNNƏMƏ VASITƏLƏRI ....................................................................................33
Düzənnəmə nədir? .............................................................................................................................................33
Təqib etmə (ing. traccing) ..................................................................................................................................33
Proqramın bir hissəsinin dayandırılması..........................................................................................................34
DzStep by stepdz yerinə yetirmə.......................................................................................................................34
Dəyişənlərin qiymətlərinə baxış........................................................................................................................35
Proqramın əl ilə icra edilməsi ............................................................................................................................36
Sərhəd qiymətlərinin yoxlanılması....................................................................................................................36
QRAFİKİ REJİM ....................................................................................................................................................38
SADƏ QRAFIKI PROQRAM ..................................................................................................................................38
ŞƏKIL ÇƏKMƏYƏ NECƏ BAŞLAMAQ LAZIMDIR? ............................................................................................38
Nöqtələrin koordinatları.....................................................................................................................................38
Rəng.......................................................................................................................................................................39
Ayrı-ayrı piksellərlə işləmə..................................................................................................................................40
Xətlər ....................................................................................................................................................................40
Düzbucaqlar ........................................................................................................................................................40
Çevrə......................................................................................................................................................................41
İxtiyari oblastın rənglənməsi..............................................................................................................................41
Yazılar ...................................................................................................................................................................41
PROQRAM NÜMUNƏSI.......................................................................................................................................42
PROSEDURALAR ................................................................................................................................................43
PROSEDURALI MƏSƏLƏNIN NÜMUNƏSI ........................................................................................................43
FUNKSİYALAR .....................................................................................................................................................47
FUNKSIYALARIN PROSEDURALARDAN FƏRQI..................................................................................................47
MƏNTIQI FUNKSIYALAR .....................................................................................................................................48
Ədəd sadədir, yoxsa yox? ..................................................................................................................................49
İki qiymət qaytaran funksiyalar.........................................................................................................................49
PROQRAMIN STRUKTURU ...............................................................................................................................51
PROQRAMIN TƏRKIB HISSƏLƏRI.......................................................................................................................51
QLOBAL VƏ LOKAL DƏYIŞƏNLƏR.....................................................................................................................51
PROQRAMIN TƏRTIBATI.....................................................................................................................................52
Funksiyaların və proseduraların tərtibatı.........................................................................................................52
Kənar boşluqlar...................................................................................................................................................54
ANİMASİYA .........................................................................................................................................................55
ANIMASIYA NƏDIR? ............................................................................................................................................55
OBYEKTIN HƏRƏKƏT ETMƏSI...........................................................................................................................55
İlkin təhlil .............................................................................................................................................................55
Klaviatura ilə işləmə............................................................................................................................................56
İSTIQAMƏT DÜYMƏLƏRI VASITƏSI ILƏ IDARƏETMƏ ....................................................................................57
Sadə proqram .....................................................................................................................................................58
Fasiləsiz hərəkət .................................................................................................................................................59
TƏSADÜFİ VƏ PSEVDO TƏSADÜFİ ƏDƏDLƏR ...............................................................................................60
TƏSADÜFI ƏDƏDLƏR NƏDIR? ..........................................................................................................................60
TƏSADÜFI ƏDƏDLƏRIN PAYLANMASI.............................................................................................................60
TƏSADÜFI ƏDƏDLƏRLƏ IŞLƏYƏN FUNKSIYALAR..........................................................................................61
VERILMIŞ INTERVALDA TƏSADÜFI ƏDƏDLƏRIN ALINMASI ..........................................................................61
EKRANDA QARIN YAĞMASI................................................................................................................................62
MASSİVLƏR ........................................................................................................................................................64
ƏSAS ANLAYIŞLAR ..............................................................................................................................................64
Massiv nədir? ......................................................................................................................................................64
Massivin elanı.......................................................................................................................................................64
Massivin elementinə müraciət ..........................................................................................................................65
MASSIVLƏRIN DAXIL EDILMƏSI VƏ XARIC EDILMƏSI .....................................................................................65
MASSIVIN TƏSADÜFI ƏDƏDLƏRLƏ DOLDURULMASI ....................................................................................67
MƏTN FAYLLARLA IŞLƏMƏ ................................................................................................................................68
Proqramdan fayllara necə müraciət etmək olar .............................................................................................68
Müəyyən ölçülü massivlər ..................................................................................................................................70
Qeyri müəyyən ölçülü massivlər ........................................................................................................................71
BINAR FAYLLARLA IŞLƏMƏ..................................................................................................................................72
MASSIVDƏ SADƏ AXTARIŞ ..................................................................................................................................74
Verilmiş elementin axtarışı .................................................................................................................................74
Müəyyən şərtə uyğun elementlərin axtarışı.....................................................................................................75
Verilmiş şərt əsasında massivin yaradılması....................................................................................................75
Minimal element .................................................................................................................................................76
MASSIV ELEMENTLƏRININ YERDƏYIŞMƏSI.......................................................................................................77
Yerdəyişmə ...........................................................................................................................................................77
Inversiya ................................................................................................................................................................78
Dövrlü sürüşdürmə .............................................................................................................................................78
MASSIVLƏRIN ÇEŞIDLƏNMƏSI ..........................................................................................................................79
Hava qabarcığı üsulu............................................................................................................................................79
Minimal elementin seçilməsi üsulu ...................................................................................................................80
MASSIVDƏ BINAR AXTARIŞI ................................................................................................................................81
PROSEDURALARDA VƏ FUNKSIYALARDA MASSIVLƏRIN ISTIFADƏSI ............................................................82
SİMVOLLAR SƏTİRLƏRİ .....................................................................................................................................84
SIMVOL SƏTRI NƏDIR? .......................................................................................................................................84
Sətirlərin elanı və başlanğıc qiymətlərin verilməsi..........................................................................................84
STANDART DAXILETMƏ VƏ XARICETMƏ ..........................................................................................................85
FAYLLARLA IŞLƏMƏ.............................................................................................................................................86
SƏTIRLƏRLƏ IŞLƏYƏN FUNKSIYALAR...............................................................................................................88
Sətrin uzunluğu – strlen .....................................................................................................................................88
Sətirlərin müqayisəsi – strcmp ..........................................................................................................................89
Sətirlərin kopyalanması - strcpy ........................................................................................................................91
Sətirlərin birləşdirilməsi - strcat ........................................................................................................................92
Sətirlərdə axtarış..................................................................................................................................................95
Sətirlərin formatlanması.....................................................................................................................................97
Sətirdən daxiletmə ..............................................................................................................................................97
FUNKSIYA VƏ PROSEDURALARDA SƏTIRLƏR...................................................................................................98
MATRİSLƏR (İKİ ÖLÇÜLÜ MASSİVLƏRİ) .......................................................................................................100
MATRISA NƏDIR? ..............................................................................................................................................100
MATRISALARIN ELANI........................................................................................................................................101
Elementlərin başlanğıc qiymətləri...................................................................................................................101
Matrisaların yaddaşda yerləşməsi...................................................................................................................101
STANDART DAXILETMƏ VƏ XARICETMƏ ........................................................................................................101
Klaviaturadan daxiletmə ..................................................................................................................................101
Təsadüfi ədədlərlə tamamlama ......................................................................................................................102
Ekrana xaricetmə ..............................................................................................................................................102
FAYLLARLA IŞLƏMƏ...........................................................................................................................................103
Mətn faylları .......................................................................................................................................................103
Binar fayllar ........................................................................................................................................................103
MATRISALARLA IŞLƏMƏK ÜÇÜN ALQORITMLƏR...........................................................................................104
Matrisanın minimal elementinin təyini ...........................................................................................................104
Ayrı-ayrı elementlərlə iş.....................................................................................................................................105
Sətirlərin və sütunların yerdəyişməsi..............................................................................................................106
İkiölçülü matrisanın birölçülü massivə çevrilməsi..........................................................................................106
SİMVOL SƏTİRLƏRİNİN MASSİVLƏRİ ............................................................................................................107
İkiölçülü simvol massivlərinin elanı və inisializasiyası ...................................................................................107
Daxiletmə və xaricetmə.....................................................................................................................................107
Çeşidləmə............................................................................................................................................................108
YADDAŞIN İDARƏEDİLMƏSİ ...........................................................................................................................109
GÖSTƏRICILƏR...................................................................................................................................................109
YADDAŞIN DINAMIK AYRILMASI ......................................................................................................................110
Yaddaşın ayrılmasında yaranan səhvlər .........................................................................................................111
MATRISA ÜÇÜN YADDAŞIN AYRILMASI ...........................................................................................................112
Ölçüsü məlum olan sətir ..................................................................................................................................112
Ölçüsü məlum olmayan sətirlər ......................................................................................................................113
REKURSİYA ........................................................................................................................................................114
REKURSIYA NƏDIR? ...........................................................................................................................................114
Rekursiv obyektlər ............................................................................................................................................114
Rekursiv prosedura və funksiyalar...................................................................................................................114
Dolayısı rekursiya...............................................................................................................................................115
SONSUZ REKURSIYA...........................................................................................................................................115
REKURSIYADAN NƏ VAXT ISTIFADƏ ETMƏK LAZIM DEYIL............................................................................116
REKURSIYALI AXTARIŞ .......................................................................................................................................117
REKURSIYALI FIQURLAR.....................................................................................................................................118
Pifaqor ağacı ......................................................................................................................................................119
STRUKTURLAR ..................................................................................................................................................120
STRUKTUR NƏDIR? ............................................................................................................................................120
ELAN VƏ INISIALIZASIYA....................................................................................................................................120
STRUKTUR SAHƏLƏRI ILƏ IŞ ............................................................................................................................121
Adla müraciət .....................................................................................................................................................121
Ünvanla müraciət ..............................................................................................................................................121
DAXILETMƏ VƏ XARICETMƏ ............................................................................................................................121
Element-element daxiletmə və xaricetmə......................................................................................................121
Binar faylla işləmə..............................................................................................................................................122
KOPYALAMA........................................................................................................................................................122
STRUKTURLARIN MASSIVLƏRI...........................................................................................................................123
YADDAŞIN DINAMIK AYRILMASI .......................................................................................................................124
STRUKTURLARIN PROSEDURA PARAMETRLƏRINDƏ ISTIFADƏ EDILMƏSI..................................................125
Parametrlərin qiymətlərinin ötürülməsi..........................................................................................................125
Parametrlərin istinadla ötürülməsi .................................................................................................................126
Parametrlərin ünvanla ötürülməsi...................................................................................................................126
AÇAR ƏSASINDA ÇEŞIDLƏMƏ ..........................................................................................................................126
PROQRAMLARIN LAYİHƏLƏNDİRİLMƏSİ ....................................................................................................128
PROQRAMLARIN LAYIHƏLƏNDIRMƏ MƏRHƏLƏLƏRI..................................................................................128
Məsələnin qoyuluşu...........................................................................................................................................128
Verilənlər modelinin yaradılması......................................................................................................................128
Alqoritmin hazırlanması.....................................................................................................................................128
Proqramın hazırlanması.....................................................................................................................................129
Proqramın düzənnəməsi...................................................................................................................................129
Sənədlərin hazırlanması....................................................................................................................................129
Proqramın sınaqdan keçirilməsi.......................................................................................................................129
Müşayiət etmə.....................................................................................................................................................130
AŞAĞIDAN YUXARIYA DOĞRUdz PROQRAMLAŞDIRMA .................................................................................130
STRUKTUR PROQRAMLAŞDIRMA .....................................................................................................................130
DzYuxarıdan aşağıya doğrudz proqramlaşdırma...........................................................................................130
Struktur proqramlaşdırmanın məqsədi...........................................................................................................131
Struktur proqramlaşdırmanın prinsipləri........................................................................................................131
Strukturlu proqramlar .......................................................................................................................................131
QRAFİKLƏRİN ÇƏKİLMƏSİ ...............................................................................................................................133
PROQRAMIN STRUKTURU..................................................................................................................................133
Proqramın tərtibatı.............................................................................................................................................134
FUNKSIYALARIN YAZILIŞ QAYDALARI ...............................................................................................................135
Birbaşa yazılmış funksiyalar .............................................................................................................................135
Qeyri aşkar funksiya...........................................................................................................................................135
Polyar koordinatlarla verilmiş funksiyalar.......................................................................................................136
Parametrik şəkildə verilmiş funksiyalar...........................................................................................................136
Koordinatların çevrilməsi...................................................................................................................................137
KOORDINAT SISTEMI .........................................................................................................................................137
Koordinat sisteminin təsviri ..............................................................................................................................137
Miqyas və koordinatların çevrilməsi.................................................................................................................138
Koordinat oxları..................................................................................................................................................139
QRAFIKLƏRIN ÇƏKILMƏSI ...............................................................................................................................140
Standart üsul.......................................................................................................................................................140
Polyar koordinatlarla verilmiş funksiyalar.......................................................................................................142
Parametrik şəkildə verilmiş funksiyalar...........................................................................................................142
KƏSIŞMƏ NÖQTƏLƏRIN TƏYIN EDILMƏSI ....................................................................................................143
Birbaşa izafə seçim üsulu..................................................................................................................................143
Dixotomiya üsulu................................................................................................................................................143
Polyar koordinatlarla verilmiş funksiyalar.......................................................................................................145
Parametrik şəkildə verilmiş funksiyalar...........................................................................................................147
Ümumi hal ..........................................................................................................................................................147
Şaquli xətlə kəsişmə...........................................................................................................................................148
QAPALI OBLASTIN ŞTRIXLƏNMƏSI ..................................................................................................................148
QAPALI OBLASTIN SAHƏSI.................................................................................................................................150
Ümumi yanaşma ................................................................................................................................................150
Düzbucaqlar üsulu..............................................................................................................................................150
Trapesiyalar üsulu ..............................................................................................................................................151
Monte-Karlo üsulu..............................................................................................................................................152
ƏDƏDİ ÜSULLAR ...............................................................................................................................................155
TAM ƏDƏDLI ALQORITMLƏR............................................................................................................................155
Evklid alqoritmi (I) ..............................................................................................................................................155
Evklid alqoritmi (II) .............................................................................................................................................155
Ən kiçik ortaq bölünən ......................................................................................................................................156
Eratosfen xəlbiri .................................................................................................................................................156
ÇOXMƏRTƏBƏLI TAM ƏDƏDLƏR.....................................................................................................................157
100! hesablanması .............................................................................................................................................158
ÇOXHƏDLILƏR....................................................................................................................................................159
Qorner sxemi .....................................................................................................................................................159
ARDICILLIQLAR VƏ SIRALAR..............................................................................................................................160
Ardıcıllıqlar ..........................................................................................................................................................160
Rekurent ardıcıllıqlar .........................................................................................................................................161
Oxşar məsələlər .................................................................................................................................................162
Sıralar....................................................................................................................................................................162
Funksiyaların hesablanması..............................................................................................................................163
TƏNLIKLƏRIN ƏDƏDI HƏLLI.............................................................................................................................164
Xordalar üsulu ....................................................................................................................................................165
Nyuton üsulu (toxunanlar üsulu) .....................................................................................................................166
İterasiyalar üsulu ................................................................................................................................................167
Funksiyanın parametr əvəzi istifadəsi..............................................................................................................168
MÜƏYYƏN INTEQRALLARIN HESABLANMASI .................................................................................................169
ƏYRININ UZUNLUĞUNUN HESABLANMASI.....................................................................................................170
QEYD 1: saytda olan kitabların müəllifi (yazarı) bilinmirsə ya da kitabın müəllifi sizsinizsə - mümkünsə bunu bizə bildirin (facebook səhifəmizə yaza bilərsiniz).
QEYD 2: saytda olan bu və ya digər kitabları öz səhifənizdə ya da saytınızda paylaşarkən mənbə (NEAN olaraq) göstərin. Ətraflı "Haqqımızda" bölməsində şərtlərə baxın.
QEYD 2: saytda olan bu və ya digər kitabları öz səhifənizdə ya da saytınızda paylaşarkən mənbə (NEAN olaraq) göstərin. Ətraflı "Haqqımızda" bölməsində şərtlərə baxın.
© NEAN 12.12.2012 - 2019 Müəllif Hüquqları Qorunur.!!!
